De relatie tussen ontspannen en ontsnappen

Ooit betrapte ik mezelf op een interessante verschrijving. Ik typte ontspannen in als ontsnappen. Sindsdien ben ik geïntrigeerd door de relatie tussen deze woorden. Op het eerste gezicht hebben ze niets met elkaar te maken. Voor mij liggen ze inmiddels heel dicht bij elkaar. Het is een gewetensvraag geworden: ‘Ben ik aan het ontspannen of aan het ontsnappen?’

Ze hebben allebei een relatie tot stress. Ze kunnen goed samen gaan. Het kan heerlijk zijn om aan je stress te ontsnappen. Je zinnen verzetten. Aan iets heel anders denken. Vergeten dat er dingen zijn die spanning veroorzaken. Iets leuks doen. Op vakantie gaan, plezier maken, feestvieren, lachen. Als je iets leuks doet, krijg je weer energie. Dan ontspan je als vanzelf. Je wordt vrolijker, helderder. Je komt in balans.

Vaak verzetten we echter onze zinnen zonder erdoor op te laden. Als we zappen voor de tv of op ons mobieltje… Als we dwangmatig social media checken en chagrijnig worden van al die vrolijke berichten van anderen… Als we te veel eten of drinken zonder ervan te genieten… Dan zijn we onszelf alleen aan het afleiden. Het is emo-gedrag. Het is ontsnappen zonder te ontspannen. En zonder vrij te komen.

Als je een ontsnappingspoging doet, wil je eigenlijk vrijkomen. Vrij uit het gevaar of uit datgene wat je gevangen houdt. Je wilt vrij zijn van de bron van spanning. Je wilt dat vitale, energieke gevoel dat bij vrijheid hoort.

Bij afleiding als strategie, ben je aan het ontsnappen. Je spanning neemt juist toe. De bron van spanning bestaat nog steeds. De stress groeit doordat je er frustratie aan toevoegt die ontstaat wanneer je iets doet waar je geen energie van krijgt. Achteraf krijg je daar meestal spijt van, want het voelt aan als zonde van je tijd.

Echt ontspannen is een actieve bezigheid. Ont-spannen betekent actief met je spanning omgaan en die verminderen. Ont-spannen is aandacht geven aan je stress en aan de plaatsen in je lichaam waar je die voelt. Luisteren naar je lichaam.

Als je die aandacht met nieuwsgierigheid en liefde geeft, beweeg je door de spanning heen. Ontsnappen is eerder om de stress heen bewegen. Het is een tijdelijke oplossing waar de stress niet van oplost.