Had ik maar meer balans in mijn leven
“Had ik maar meer balans in mijn leven”. Voor veel mensen is dat een diepe verzuchting. We nemen vaak aan dat die uitspraak staat voor minder werken en meer thuis zijn. Werken zou vermoeiend zijn en mensen hebben voldoende tijd nodig om in hun privéleven bij te tanken.
Maar is dat wel zo? Ontstaat balans door een andere verdeling van de tijd die je ergens doorbrengt? Is werken de plek die energie kost in je leven? Ik ken ook mensen die eigenlijk een beetje uitrusten op hun werk. Bij hoeveel mensen is het privéleven niet onrustig, turbulent, energie vretend? Met jonge kinderen, met pubers. Met relatieproblemen, gebroken harten en conflicten. Met verslavingen, zorgen, eenzaamheid. Met onvervulde verlangens, ziekte en mantelzorg. Juist thuis en privé liggen mensen vaak overhoop met zichzelf en anderen.
Hoe heerlijk kan het dan zijn als je weet dat je werk redelijk overzichtelijk is. Dat je taken bekend zijn, de problemen behapbaar. Hoe prettig is het als een werkdag voorspelbaar verloopt er niet te veel verrassingen zijn, er niet te veel emoties aan te pas komen. Sommige mensen verlangen niet naar uitdagingen en verrassingen op hun werk. Ze hoeven niet te groeien, te veranderen. Er gebeurt al genoeg in hun leven. Ze halen juist adem, die acht uur per dag. Ze waarderen de veiligheid die gepaard gaat met vertrouwde routines en structuur. Ze doen precies dat waar ze goed in zijn. Werken kan een verademing zijn, een constante factor in een enerverend bestaan. Werken kan een rustpunt zijn. Werken kan zelfs afleiding zijn. Verstand op nul (of vaker: de emoties op nul) en gaan met die banaan. Niet aan de onrust en turbulentie denken.
Wat bedoelen die mensen dan als ze zeggen meer balans te willen?
Ik denk dat ze zich gewoon staande willen houden. Ofwel: ze willen niet omvallen. Zoals de evenwichtskunstenaar in de meest moeilijke omstandigheden vooruit blijft gaan op het staaldraad. Het koord kan trillen, er kan wind staan, het is super spannend. Hij is alert en aanwezig. Hij is in het hier en nu en vangt alle krachten op in zijn lichaam. Hij wiebelt zo min mogelijk en weet wat hij doet. De balans is dynamisch. Het ontstaat door in beweging te blijven en bewust steeds minieme aanpassingen te doen.
Wij voelen ons uit balans. Dat zijn we ook. Het is een logisch gevolg van opgroeien en leven in een wereld die uit balans is.
We zijn alleen al uit balans omdat we van al onze aangeboren kwaliteiten er maar heel weinig hebben leren gebruiken:
Denken kunnen we goed. Te goed. Ons denken is alom aanwezig en zeer dominant. We doen niet anders en het is vaak helemaal niet zo interessant wat we denken. We herhalen onszelf voortdurend. Het blijkt best moeilijk om ons denken (mindful) te parkeren.
We zijn ons nauwelijks bewust van alle wijsheid van ons lichaam. Ons lichaam is dé expert in balans. Als we ons lichaam laten doen waar het goed in is, zorgt het voor onze gezondheid en balans. Het weet precies wat het nodig heeft, wat wij nodig hebben. Maar meestal hebben we andere prioriteiten. We sjoemelen zelfs met voldoende bewegen, gezond eten, voldoende rusten.
We zijn ook niet zo goed in emoties. Het zijn heel goede richtingaanwijzers voor wat we willen, waar we blij van worden en waar onze grenzen liggen. Emoties wegstoppen en onderdrukken vinden we over het algemeen makkelijker dan ze honoreren en rustig naar buiten brengen. Onderdrukte emoties komen er plotseling en heftig uit. Als we eigenlijk al te laat zijn en alle voorstadia gemist hebben. Iedereen schrikt van zo’n uitbarsting. We kunnen er slecht mee omgaan. De reputatie van gevoelens krijgt weer een nieuwe deuk. Het patroon van wegstoppen bijt zich vast.
En energie? We spreken er wel over, maar we begrijpen het nauwelijks. Onze levensenergie loopt schade op als we niet luisteren naar ons lichaam, als we ons afsluiten voor de meeste emoties, als we in de ban zijn van onze gedachten en overtuigingen. Onze energie laadt op als we bezield leven. We krijgen energie als we zin ervaren in ons werk en plezier ervaren in waar we zijn en met wie we zijn.
We zijn in balans als we al deze kwaliteiten voortdurend en tegelijkertijd bewust tot onze beschikking hebben. We zijn in balans wanneer we, net als de koorddanser, precies weten wat te doen en hoe te reageren.
Vaak zijn we wankel en wiebelig. Ook (of juist!) als we normaal gedrag vertonen en doen wat iedereen doet. We denken dat het goed met ons gaat, maar er hoeft maar íets te gebeuren en we verliezen ons evenwicht. Als we onder druk staan of tegenwind ervaren kunnen we bezwijken. Negatieve gedachten en zorgen ondermijnen onze kracht. Depressies en onderdrukte gevoelens maken ons labiel. Ruzies en conflicten slaan ons uit het lood. Als we op onze tenen lopen, zijn we zo omver te blazen. Als we met onze aandacht afwezig zijn, kunnen we makkelijk struikelen.
Gelukkig kunnen we met humor weer overeind krabbelen. Aandacht en waardering zetten ons op onze voeten. Erkenning houdt ons staande. Bevestiging geeft ons vertrouwen om onze weg te gaan. Stimulans en ondersteuning geven houvast. Liefde geeft veerkracht en de energie om bergen te verzetten.
