Wat je ontwikkelen met in beweging komen te maken heeft
Ik raakte hierover aan het filosoferen toen ik bezig was om een lezing voor te bereiden over de relatie tussen werkomstandigheden en groeien in mijn werk. Waar heb ik kunnen groeien? Waar heb ik me ontwikkeld?
Het inzicht dat ik kreeg, verraste me. Bij één werkgever heb ik nauwelijks kunnen groeien, maar daar had ik me op een bepaalde manier wel het meest ontwikkeld.
Ont-wikkelen. Dat is de tegenhanger van inwikkelen. Wij kennen het woord ingewikkeld. Maar inwikkelen? Dat woord hoorde ik eenmaal per jaar als werkwoord in het kerstverhaal: “en zij wikkelde hem in doeken en legde hem in een kribbe”. Het had dus met een pas geboren kind te maken.
Inwikkelen is bakeren. Baby’s werden vroeger standaard gebakerd – door doeken omhuld. Dat houdt ze lekker warm en geeft ze een veilig gevoel. Tegenwoordig gebeurt dat nog wel bij onrustige baby’s. Door de strakgetrokken doeken wordt de baby beperkt in zijn bewegingen en dat maakt hem rustig. Hij verliest zich niet in al zijn impulsen. Als hij zich niet kan bewegen, valt hij makkelijker in slaap. Alleen zit hij ook bekneld. Daarom moet je een baby niet te lang ingewikkeld houden, want dat zou zijn groei belemmeren. Dan verslappen zijn spieren. De baby groeit natuurlijk door te bewegen, op onderzoek uit te gaan en vrij te zijn.
Ont-wikkelen in de letterlijke zin is dus zoiets als wat strak zit losmaken, de beknelling loslaten om iemand te bevrijden. De belemmeringen opheffen. Bewegingsruimte creëren. Bevrijden uit dat wat beknelt.
Hoe kunnen we ons bevrijden? Door te ontdekken hoe ingewikkeld we het voor onszelf hebben gemaakt. Want dat doen we, allemaal. We hebben allemaal overtuigingen, patronen en gehechtheden waarmee we onszelf beperken. We hebben ons met beschermlaagjes omwikkeld die ooit functioneel waren, maar ons nu beletten om in beweging te komen. Omdat we onszelf vergelijken met anderen en denken dat wij niet goed genoeg zijn. Omdat we bang zijn. Omdat we te druk zijn om te weten waar we heen willen. Dat ingewikkeld doen van ons is ons bekend en daardoor vertrouwd. Maar het is niet echt comfortabel in die comfortzone van ons gedoe!
Ontwikkelen dus. Het leven simpel maken. Onze bagage opruimen. Ons van onze zwaarte ontdoen. En dan lichtgewicht op pad, zodat we kunnen groeien. Oude dingen achter ons laten. Zien dat het niet meer past in het huidige moment, dat we er te groot voor zijn geworden.
Ontwikkelen schept de condities om te groeien. We groeien door op onze benen te staan, onze eigen koers uit te stippelen en stappen te zetten. In eigen tempo. Je kan het gras ook niet doen groeien door eraan te trekken. Groeien gaat niet over taken, verantwoordelijkheden en salaris. Het gaat niet over beter functioneren. Het is eerder zoiets simpels als meer mezelf worden. Meer mens worden. Minder leven met een druk hoofd en meer vanuit mijn hart. Minder doen wat anderen van me verwachten. Zelfvertrouwen krijgen wanneer het van binnen goed voelt wat ik doe. Het werk zal dan vanzelf beter gaan.
In de natuur is groei optimaal als de condities kloppen. Voldoende zonlicht, water en voedzame grond voor planten. Voldoende voedsel en territorium voor dieren. Wij mensen groeien optimaal in liefde en vertrouwen.
In mijn beleving weerspiegelen de externe condities vaak de innerlijke. En andersom. Zoals een oude uitdrukking zegt ‘Zo binnen, zo buiten’. Verander je iets binnen in je zelf – ontwikkel je je – dan kan het opeens zijn dat de buitenwereld verandert.
Ik schreef dat ik me, lang geleden, in die ene baan met weinig prettige werkomstandigheden had ontwikkeld. Ik werd er kort gehouden, kreeg geen ruimte. Mijn ontwikkeling was om te beseffen dat mijn arbeidscontract ook weer ontbonden kon worden. Dat lijkt een open deur, maar ik was onder het bewind van mijn vader gewend aan eenrichtingsverkeer. Ik was van huis uit gewend aan weinig vrijheid. Het werk was niet comfortabel, maar is was bekend met mijn eigen patroon van me in een situatie schikken. Mijn motivatie was op. Pas na een confronterend gesprek met een vriendin realiseerde ik me dat ik er niet hoefde blijven. Het was niet ‘wie A zegt, moet B zeggen’. Ik was er gaan werken, maar ik hoefde er niet oud te worden. Ik gunde mezelf iets beters! Ik gunde mezelf groei, respect en stimulans. Ik zette (onbewuste) overtuigingen overboord. Binnen twee maanden kon ik kiezen uit twee heel leuke banen.
Ontwikkelen leidt tot bewegen. Het werkt ook andersom. Wie stil zit en niet beweegt, zit vast. Gevangen. Als je letterlijk gaat bewegen, herinnert je lichaam zich het plezier van de vrijheid, het plezier van stappen zetten. Er ontstaat ook ruimte in je hoofd. Lijfelijk in beweging komen, brengt de levensstroom op gang. Je voelt je vitaal. Je bent onderweg. Gaan bewegen geeft energie. Je lichaam is een goed kompas. Het heeft de aangeboren wijsheid om te bewegen in de richting van iets wat je leuk vindt. Gaan bewegen is je laten verrassen door je eigen ontwikkeling!
