Een vitale impuls voor de werksfeer
We hopen allemaal om ooit een vitale oudere te zijn - nog gezond en met nog genoeg energie om van alles te ondernemen. Zo'n senior zonder zorgen en deadlines, die volop geniet van het leven. Vitale ouderen zijn een klein wonder.
Waar vitale ouderen een wonder zijn, zijn vitale kinderen een vanzelfsprekendheid. Natuurlijk zijn kinderen vitaal. Vitaliteit is hun geboorterecht. Kinderen stromen over van levenskracht. Ze rennen en spelen. Ze genieten van buiten zijn en het maakt niet uit wat voor weer het is. Ze vallen en ze staan op. Ze vallen moe in slaap. Ze weten wat ze willen, leven in hun lichaam en staan in contact met hun gevoelens. Ze verwonden zich, hebben pijn en schreeuwen het uit. Vol emotie kunnen ze reageren op wat ze meemaken. Ze lachen hard en zijn verdrietig tot in het diepst van hun ziel of razend van frustratie. Even later zijn ze in een ander avontuur beland en hebben ze het al weer losgelaten. Ze vertrouwen het leven en openen zich voor iedereen om hen heen. Ze volgen hun hart en hun nieuwsgierigheid. Ze leven intensief, zijn voortdurend aan het ontdekken, zijn altijd in het hier en nu. Ze zitten gewoon vol levensvreugde, veerkracht en groeikracht.
Zo waren we allemaal. Ooit. Wat is er in de tussentijd gebeurd? Ergens onderweg lijken we telkens stukjes levenskracht te verliezen. Door conflict, afwijzing, verdriet, pijn. Door school, meningen, verwachtingen. Tegen de tijd dat we volwassen zijn, hebben we een heleboel afgeleerd. We huppelen niet meer, we gillen het niet meer uit van de pret. We weten hoe het hoort en hoe we zouden moeten zijn. We kennen de regels, de gewoontes van onze cultuur, de boodschappen uit de media. We hebben geleerd om verstandig te zijn, onze emoties te verbergen, stil te zitten en ons aan te passen. We hebben geleerd om ons te beheersen, onszelf te regisseren, de rollen te spelen die het leven van ons vraagt.
We hebben kwetsuren opgelopen. Het was niet altijd veilig. We zijn onze onbevangenheid kwijt geraakt. We hebben onze comfortzone ontdekt en ons erin genesteld. Voor andere avonturen sluiten we ons meestal af. We sluiten ons ook regelmatig af voor onze eigen emoties. Dan gaan we ons troosten door ongezonde dingen doen. We verwennen onszelf met te veel of te vet of te zoet eten. We gunnen het onszelf om eens lekker veel te drinken of pillen te slikken om al onze zorgen los te laten en even helemaal gelukkig te zijn en uit ons dak te gaan. We werken hard om te bewijzen dat we de moeite waard zijn. We werken om een maand op vakantie te kunnen, vrij te zijn, eindelijk te ontspannen en van het leven te genieten. Zodra we weer aan het werk zijn, voelen we ons vaak binnen een paar dagen weer geleefd. Onze patronen slokken ons op en nemen de touwtjes weer in handen.
'Use it or you'll lose it' zeggen ze in het Engels. Dat geldt voor allerlei capaciteiten die met levenskracht gepaard gaan. We hebben ze van nature tot onze beschikking, maar laten van alles ongebruikt. Gelukkig zijn ze niet echt verdwenen. We hebben ze ergens geparkeerd, verstopt en opgeborgen. Ze kunnen worden opgegraven en afgestoft. Ze kunnen weer deel van ons leven worden.
Zo heb ik bijv al jong mijn vermogen om boos te worden laten verdampen. En de vrijheid om fouten te maken, te leren van fouten. Het lef om me uit te spreken was hieraan gekoppeld. Ik nam het risico niet. Ik werd een meisje dat goed luisterde naar anderen, tienen haalde op school en zich goed kon aanpassen. Dat leken allemaal heel goede veilige keuzes. Later kwam ik erachter dat ik daarmee mijn leven enorm had ingeperkt. Ik stuitte telkens op innerlijke no-go zones. Ik had een inhaalslag te maken in leren luisteren naar mezelf en mijn eigen stroom te volgen. Ik wilde mijn vrijheid en ruimte terug. Gelukkig is dat mogelijk! Hoe meer terrein ik heroverde, hoe vitaler ik me ging voelen. Ik hervond mijn autonome kracht. Mijn persoonlijke kracht - niet de door een functieprofiel voorgeschreven kracht.
Iedereen kan terreinen heroveren. Dat kunnen we individueel doen door ons bijvoorbeeld te laten coachen. Organisaties kunnen zorgen voor een vitale werkcultuur. Zo’n werkcultuur vraagt meer dan gezonde producten aanbieden in de kantine en mensen stimuleren om de auto thuis te laten staan.
In een vitale werksfeer is er vertrouwen. Er is veiligheid en openheid. Er wordt gelachen en er kan gespeeld worden. Natuurlijk is er veel aandacht voor de inhoud en resultaten van het werk. Daarnaast is er aandacht voor elkaar. Menselijke aandacht. Hoe gaat het met je? Hoe zit je erbij vandaag? Ben je niet te druk? Wat vind je van je werk? Wat houd je bezig? Zou je niet even pauze nemen? Wat heb je van mij/ons nodig?
Menselijkheid. Misschien is het onze grootste kracht om onze menselijke beperkingen en behoeften te erkennen. Ons hart en ons lichaam zijn óók acht uur per dag aan het werk. Die registreren 24/7 alles we meemaken. Die zijn druk bezig om te verwerken wat er in ons leven gebeurt, zelfs als ons bewustzijn daar niet op gericht is. Ze incasseren. Ze geven signalen af, zowel aan onszelf als aan anderen. Ze uiten zich in lichaamstaal, in stemming, in uitstraling. Ze reageren met energie, emotie, temperatuur, hormonen, spierspanning, pijn of vermoeidheid. Ze vertellen over vreugde, weerstand, tegenzin. In een vitale omgeving hebben we daar ook aandacht voor. We zijn mensen. We zijn niet perfect. We moeten ruim 40 jaar mee in het werkende leven. We willen nu energie over hebben en we willen als oudere ook nog vitaal zijn. We willen in onze kracht staan.
Als we in onze kracht staan, kunnen we grenzen stellen. We kunnen onze eigen koers bepalen en kiezen voor wat ons inspireert. We worden vrijer. We durven buiten onze comfortzone te treden. We groeien en ontwikkelen ons. We kunnen makkelijker onderscheiden waar we wel en niet energie in willen steken. We voelen instinctief wie we kunnen vertrouwen. Waar de samenwerking niet lekker loopt, kunnen we de situatie bespreekbaar maken en goede feedback aan anderen geven. We raken niet zo makkelijk getriggerd en schieten niet zo snel uit onze slof. We kunnen het werk en al het gedoe achter ons laten en in onze vrije tijd ontspannen en genieten. We kunnen in het moment zijn, collegiaal zijn en vrienden maken. We voelen ons gezien, gehoord en gewaardeerd.
Vitaliteit is aanstekelijk. Vitale mensen creëren samen een bevlogen werksfeer, die een voedingsbodem biedt voor groei en positieve ontwikkeling.
Het heroveren van vitaliteit kan heel lichtvoetig gebeuren. Speels, zoals kinderen zich al spelend ontwikkelen en leren. Organisaties die de vonk van levenskracht aansteken en doorgeven, hebben geen last van opgebrande mensen. Daar brandt een vreugdevuur.
